Euromedia24 on Play Store Euromedia24 on App Sore
BNB

$718.54

BTC

$119123

ADA

$0.798546

ETH

$3420.11

SOL

$173.82

30 °

Yerevan

23 °

Moscow

40 °

Dubai

25 °

London

26 °

Beijing

26 °

Brussels

32 °

Rome

37 °

Madrid

BNB

$718.54

BTC

$119123

ADA

$0.798546

ETH

$3420.11

SOL

$173.82

30 °

Yerevan

23 °

Moscow

40 °

Dubai

25 °

London

26 °

Beijing

26 °

Brussels

32 °

Rome

37 °

Madrid

Հարված՝ տնտեսական աճի թիկունքին. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Հայաստանի տնտեսությունը բախվում է մի շարք մարտահրավերների, որոնցից առաջնայինը ներկայում տնտեսական ակտիվության՝ արտաքին գործոններից ու աշխարհաքաղաքական գործընթացներից չափից ավելի մեծ կախվածությունն է։

2022 թվականին Ուկրաինայում ընթացող պատերազմի արդյունքում նպաստավոր պայմաններ ստեղծվեցին Հայաստանի համար վերարտահանման կազմակերպման ու աճ արձանագրելու ուղղությամբ։ Սակայն այդ կափույրները քիչ-քիչ փակվում են։

Եվ եթե 2022 թվականի տնտեսական տարին Հայաստանը փակեց 12,6 տոկոս տնտեսական աճով, ապա 2024 թվականին այդ տեմպն արդեն հասել է 5,9 տոկոսի։ Անցյալ տարվա կտրվածքով արտաքին գործոնների դրական ազդեցությունների չեզոքացման միտումն արդեն կտրուկ նկատելի դարձավ։

Օրինակ՝ եթե 2024 թվականի սկզբին տնտեսական աճն ավելի բարձր էր՝ առաջին եռամսյակին արձանագրելով 7,9 %, ապա արդեն չորրորդ եռամսյակում ցուցանիշն իջավ ընդամենը 3,7 %-ի։ Իսկ նոյեմբերին արձանագրեց վերջին տարիների ամենացածր աճը՝ ընդամենը 1,2 %: Փորձագետների գնահատմամբ, կտրուկ անկումը պայմանավորված է թանկարժեք մետաղների ու քարերի վերաարտահանման ծավալների նվազմամբ, որոնց մասնաբաժինն արտահանման կառուցվածքում 2024 թվականի տարեսկզբի 75 %-ից շեշտակի նվազել է:

Ինչ վերաբերում է արդեն 2025 թվականի տնտեսական ցուցանիշներին, ապա տնտեսական ակտիվության նվազման միտումն ավելի տեսանելի կդառնա։ Մյուս կողմից էլ՝ տարվա ընթացքում Հայաստանի համար կարող են ի հայտ գալ բացասական արտաքին գործոններ, քանի որ Հայաստանն այդպես էլ չի հենվում իր ներքին ներուժի վրա։

Սպասվում է, որ բանակցությունների արդյունքում առաջիկայում Ուկրաինայում ռազմական գործողությունները կարող են դադարեցվել, ինչին էլ կարող է հետևել Ռուսաստանի նկատմամբ Արևմուտքի կողմից պատժամիջոցներն աստիճանաբար հանելը։

Այս պայմաններում Հայաստանի առաջ կփակվեն վերաարտահանման գրեթե բոլոր հնարավորությունները, երկրի տնտեսությունը կվերադառնա իր նախկին վիճակին, որ հազիվ էր սողում։ Չհաշված, որ հնարավոր է նաև Հայաստանից արտահանմանը խոչընդոտող նոր հանգամանքներ ևս ի հայտ գան։

2021 թվականի խորհրդարանական ընտրությունների քարոզարշավի ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը նախանշում էր, որ իրենց նպատակադրումը տարեկան միջինը 7 տոկոս տնտեսական աճ ապահովելն է։ Ճիշտ է, նա երեկ հերթական մանիպուլյացիան էր անում, թե 2021-2026 թվականներին տարեկան տնտեսական աճերի միջին 7 % սահմանված առանցքային թիրախը պահպանվել է, սակայն հարցն այն է, որ նա խոսում է միջին արդյունքի մասին:

Այնինչ, փաստը մնում է փաստ, որ անցյալ տարվանից սկսած այդ նպատակադրումն իրականություն չի դառնում: Եվ սա այն պայմաններում, երբ արտակարգ իրադրություն չկա, ինչպես, ասենք, կորոնավիրուսի համավարակի ժամանակ էր։Ավելին՝ եթե անգամ հնարավոր լինի տարին փակել գոնե 5 տոկոսով, այն Հայաստանի համար կհամարվի բավական բարձր ցուցանիշ։

Բայց հատկանշական է, որ հունվարին արդեն իսկ մտահոգիչ միտումները նկատելի են։ «Լույս» հիմնադրամը վերլուծել է ՀՀ տնտեսության սոցիալ-տնտեսական զարգացումները 2025 թվականի հունվարին։ Վերլուծության մեջ վեր են հանվում հիմնական բացասական միտումները։ Տնտեսական ակտիվությունը 2025 թվականի հունվարին 2024 թ. հունվարի համեմատ աճել է 7,1 %-ով, որը 3 տոկոսային կետով ցածր է նախորդ տարվա հունվարի աճից։

Ընդ որում, արձանագրվել են բացասական ցուցանիշներ արդյունաբերության և արտաքին առևտրի ծավալների մասով, ինչը բավական մտահոգիչ է։ Եթե այս երկու ոլորտներում նվազման միտումները սկսվել են անցյալ տարի, ապա այս տարի ավելի են խորանում։2025 թվականի հունվարին Հայաստանի և այլ երկրների միջև արտաքին առևտրաշրջանառության ծավալը կազմել է 1,377.3 մլն դոլար։

2024 թվականի համադրելի ցուցանիշի համեմատ արձանագրվել է անկում 40 %-ով: Ըստ հրապարակված տվյալների՝ հունվար ամսին գործընկեր երկրների հետ առևտրային հարաբերություններում ներմուծումը գերազանցել է արտահանումը 412,9 մլն դոլարով, ինչը խոր միտում է, որը ցույց է տալիս մեր տնտեսության կախվածությունն արտաքին աշխարհից։

Միևնույն ժամանակ 2025 թվականի հունվարին ներմուծումը ևս նվազել է 33,5 %-ով՝ հատկապես պայմանավորված ոսկու վերաարտահանման նախորդ տարվա համեմատ ավելի փոքր ծավալներով։ Այսինքն, ոսկին ու թանկարժեք այլ մետաղները նախ պետք է ներմուծվեին, որ հետո վերաարտահանվեին։

Իսկ արտահանումը նախորդ տարվա նույն ամսվա համեմատ նվազել է 49,2 %-ով։Արդյունաբերության ոլորտը, որը մի ժամանակ Հայաստանի տնտեսական աճի հիմնական շարժիչ ուժն էր, արդեն երեք ամիս է, ինչ անկում է արձանագրում։ Արդյունաբերության ծավալը նախորդ տարվա հունվարի համեմատ 2025 թվականի հունվարին նվազել է 10,4 %-ով:

Կանխատեսվում է, որ արդյունաբերության ոլորտում նկատվող անկումային տրամադրությունները դեռ շարունակվելու են։ Իսկ անցյալ տարի ոսկու վերաարտահանմամբ պայմանավորված գործոնները հանգեցրել են արդյունաբերության ոլորտում որոշակի «դեֆորմացիոն» գործընթացների:

Ստացվում է՝ ինչո՞ւ զարկ տալ արդյունաբերությանը, եթե կարելի է շատ հեշտ կերպով հումքը բերել, ապա վերաարտահանել։ Բայց միայն այսպիսի բացասական միտումները բավական են, որ Հայաստանի տնտեսական աճը թիկունքից հարված ստանա։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Լրահոս

Ելենա Վորոբեյի էջերը կոտրել են, եկամուտները՝ գողացել
Եվրոպան ապշած է. Փաշինյանը մեկնեց Բրյուսել, հետ գալուց դիմում գրեց ռուս-չինական միությանը. Խզմալյան (տեսանյութ)
Զենքը, նռնակը գտան, «պլանը» գտան, դիակն է՞ խանգարում․ ինչին ենք սպասում․ Հասմիկ Հակոբյան (տեսանյութ)
Քանյե Ուեսթի կինը շոկի է ենթարկել համացանցը կիսամերկ լուսանկարով
Կարևոր
Անհետ կորած 13-ամյա աղջիկը հայտնաբերվել է
Ամեն ինչ սկսվում է նորից․ Բայրամյանը՝ նոր մրցաշրջանի մասին
Փաշինյանը ոչ մի լիազորություն չուներ և հիմա էլ չունի Արցախը ճանաչելու Ադրբեջանի մաս. Ավետիք Չալաբյան (տեսանյութ)
Երգչուհի ՄակSիմ-ը բացահայտել է ծանր փուլը՝ կախվածություն և ներքին պայքար (տեսանյութ)
Տավուշի մարզպետը չգիտի, թե սեպտեմբերին որտեղ են դասեր անելու նոյեմբերյանցի աշակերտները. Ոսկան Սարգսյան
Շան նկատմամբ դաժան վերաբերմունքի համար 62-ամյա տղամարդու նկատմամբ հարուցվել է հանրային քրեական հետապնդում
Մենք կդառնանք պետություն չունեցող էթնիկ խումբ, որն ապրում է առևտրով, ուտելիքով ու գրպանով (տեսանյութ)
54-ամյա Նաոմի Քեմփբելը ցուցադրել է իդեալական կազմվածքը բիկինիով (լուսանկարներ)
Դեսպան Խաչատրյանը Անտուան Մոլինայի հետ հանդիպմանը ընդգծել է Ֆրանկոֆոնիայի 10-րդ մարզամշակութային խաղերը Հայաստանում հյուրընկալելու կարևորությունը
Հերիք է հոգևորականները պաշտպանվեն․ Նիկոլն ո՞վ է, որ որոշի, թե ով լինի կաթողիկոս (տեսանյութ)
երբ կհրապարակվեն Ընդունելության քննությունների արդյունքները
Կարմիր գծերը կհատվե՞ն.ինչ հետեւանք է ունենալու Սյունիքով ճանապարհի «արտապատվիրակումը» ԱՄՆ-ին (տեսանյութ)
«Ամեն օր բաժանվում ենք ու կրկին ամուսնանում»․ Բարաք և Միշել Օբաման՝ բաժանության լուրերի մասին
Թբիլիսին չի փոխի երկրի օրենսդրությունը Եվրահանձնաժողովի պահանջով. Կոբախիձե
Թուրքիան պատրաստ է աջակցել Սիրիայի պաշտպանությանը․ ՌԴ-ն հայտարարում է ՆԱՏՕ-ի ակտիվության մասին
«Իմ սերն է»․ Ավրաամ Ռուսոն առաջին անգամ ցուցադրել է գեղեցկուհի կնոջը

Լրացուցիչ նորություններ

...

Հայտնի է Փաշինյանի «սրտի» թեկնածու Կաթողիկոսի անունը. Գարեգին Բ-ի նկատմամբ տասնյակ գործ է բացվել

Սյունիքով անցնելիք ճանապարհի թնջուկն ու սարդոստայնը. «Փաստ»

«Հրապարակ». Եթե լսեք՝ միջանցքը տվել ենք, չհավատաք

Երբ արդարադատությունն ու իրավապահ համակարգը վերածվում են քաղաքական գործիքի. «Փաստ»

Փաշինյանի համբերության բաժակը լցվել է, երբ զեկուցել են՝ Սիմիդյանը կձախողի COP-17-ը. «Ժողովուրդ»

Էջմիածնի նախկին քաղաքապետի սկեսրոջը կհրավիրեն ՀԿԿ. «Ժողովուրդ»

Ո՞վ է Փաշինյանի «սրտի» Կաթողիկոսի «թեկնածուն». «Ժողովուրդ»

«Երրորդ ուժը» Հայաստանում. կա՞, արդյոք, այլընտրանք. «Փաստ»

ՀԱԿ-ը ու ՀՀԿ-ն միասի՞ն ընտրությունների կմասնակցեն. քննարկվել է Սյունիքով ճանապարհ տալու հարցը

«Հրապարակ». Իշխան Սաղաթելյանի և Գառնիկ Դանիելյանի հարցը կհետաձգվի

«Իրավունք». Հուլիսի կեսերից հետո ՀԷՑ-ի կառավարումը կստանձնի ՀՀ-ն

«Իրավունք». Սուրհանդակ է ուղարկել հանրահավաքից առաջ

Իշխանությունները սկսել են նաեւ անանուն պայքար Կաթողիկոսի դեմ. «Ժողովուրդ»

ՔՊ-ի դռնփակ նիստում քննարկվել է Սյունիքով ճանապարհ տալու հարցը. «Ժողովուրդ»

Ծառայողական մեքենայով՝ կուսակցական ժողովի․ ինչպես է Ռոմանոս Պետրոսյանն օգտագործում պետական միջոցները. «Ժողովուրդ»

Աշոտ Ղազարյանի որդին Կառավարությունում պաշտոն ունի. «Ժողովուրդ»

«Հրապարակ». Ավշարում ջրի խնդիրը չի լուծվում

«Հրապարակ». Փաշինյանին կանչել են բացատրության

«Հրապարակ». Փաշինյանը մերժել է Ռուբեն Վարդանյանի հարցով Թրամփի առաջարկը

Ահաբեկում են մարդկանց, որ ներկայացնեն հայտարարագիր, բայց չի ստացվում. «Փաստ»