Euromedia24 on Play Store Euromedia24 on App Sore
BNB

$686.58

BTC

$116073

ADA

$0.677828

ETH

$2972.62

SOL

$164.46

24 °

Yerevan

25 °

Moscow

34 °

Dubai

21 °

London

26 °

Beijing

18 °

Brussels

30 °

Rome

28 °

Madrid

BNB

$686.58

BTC

$116073

ADA

$0.677828

ETH

$2972.62

SOL

$164.46

24 °

Yerevan

25 °

Moscow

34 °

Dubai

21 °

London

26 °

Beijing

18 °

Brussels

30 °

Rome

28 °

Madrid

«Կրթական համակարգում փորձում են իրականացնել արժեքների տրանսֆորմացիա, դրանք գլխիվայր շուռ են տալիս». «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Ակադեմիական քաղաք ստեղծելու ճանապարհին մարզային բուհերի փակման հեռանկարն անհանգստացնող է: Զուգահեռաբար կան ահազանգեր, որ տարբեր գյուղերում դպրոցներ են փակվելու՝ աշակերտների թվի սակավության և այլ պատճառաբանություններով: Նշված գործընթացները չե՞ն նպաստի արտագաղթին՝ գյուղից գյուղ, գյուղից մարզկենտրոն, մարզերից՝ Երևան, իսկ մարզերի ու մայրաքաղաքի համաչափ զարգացման հեռանկարը կշարունակի մնալ որպես ցանկություն: Կրթության փորձագետ Ատոմ Մխիթարյանն ասում է՝ յուրաքանչյուր երկրում, առավել ևս՝ Հայաստանում կրթական հաստատությունները՝ գյուղերի համար՝ դպրոցները, մարզային քաղաքների համար՝ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունները, ունեն համայնքաստեղծ նշանակություն: «Գյուղի կյանքը, որտեղ դպրոց չկա, տարիների առումով կարելի է հաշվել մատների վրա: Գյուղը երկար չի կարող գոյատևել առանց սեփական ուսումնական հաստատությունն ունենալու, որը հանրակրթական դպրոցն է, թեկուզ մինչև իններորդ դասարան: Բուհերի մասին: Աշխարհի որևէ երկրում չկա նորմալ մեծ քաղաք, առավել ևս՝ մայրաքաղաք, որն ուսանող չունենա: Չի կարող լինել նորմալ մարզային կենտրոն, քաղաք կամ մայրաքաղաք, որտեղ գոնե մեկ բարձրագույն ուսումնական հաստատություն չգործի: Դրանք շատ կարևոր նշանակություն ունեն տվյալ տարածաշրջանի մտավորականության ձևավորման, այն տեղում պահելու, մասնագետներ պատրաստելու, նաև սոցիալական խնդիրներ լուծելու համար: Եթե մարդիկ հնարավորություն չունենան Կապանում բարձրագույն կրթություն ստանալու, բայց ունենան շատ մեծ ցանկություն, պետք է զուգահեռաբար նաև հնարավորություն ունենան իրենց երեխաներին բարձրագույն կրթություն ստանալու համար ուղարկել Երևան, այսպես կոչված, «Ակադեմիական քաղաք»: Սա առաջին խնդիրն է, ենթադրելի է, որ շատերը չեն կարողանալու դա անել: Երկրորդ խնդիրը կառաջանա այն ժամանակ, երբ Երևան տեղափոխվածները կավարտեն բուհերը: Նրանք կցանկանա՞ն վերադառնալ իրենց ծննդավայր: Շատ քչերը: Այս քայլերով կենտրոնացնում են առանց այն էլ գերկենտրոնացված տնտեսությունը: Հայաստանի տնտեսության 80 տոկոսից ավելին Երևանում է: Այս քայլին գնալով՝ էական վնաս է հասցվելու Հայաստանի տնտեսությանը, ամեն ինչ կկենտրոնացվի Երևանում, և դրանից որևէ մեկը հաստատ չի շահելու»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Մխիթարյանը: Զուգահեռաբար ունենք նաև ուսանողների թվի նվազում: Պատճառները մի քանիսն են: Շատ տղաներ զինվորական ծառայությունից հետո պետք է շարունակեին ուսումը բուհերում, սակայն անմահացան պատերազմներում: Շատ ընտանիքներ ի զորու չեն վճարել տարեցտարի աճող վարձավճարները: Նվազում է հետաքրքրությունը բարձրագույն կրթության հանդեպ: Այս պարագայում իշխանությունները կրթական հաստատությունները տեղում «ամրացնելու» փոխարեն «Ակադեմիական քաղաք» են կառուցում, որը կարող է կիսադատարկ լինել ուսումնական պրոցեսի ընթացքում: Մխիթարյանը հարցի հետ կապված Հայաստանի և Լիտվայի օրինակն է բերում: «Սրանից 10 տարի առաջ էլ, հիմա էլ երկու երկիրն ունեն բնակչության նույն թիվը: 10 տարի առաջ ուսանողների թիվը երկու երկրի բուհերում նույնն էր՝ 100-ից 105 հազար: Լիտվայում հիմա էլ այդ թիվը մնում է 100-ից 105 հազար, իսկ Հայաստանում 70 հազարից քիչ է: Վերջին 10 տարվա ընթացքում Հայաստանում ուսանողների թիվը կրճատվել է 30 տոկոսով, վերջին 5 տարվա ընթացքում՝ 15 տոկոսով: Դրան զուգահեռ կրճատվել է նաև պրոֆեսորադասախոսական անձնակազմի թիվը՝ վերջին 5 տարում ավելի քան 12 տոկոսով: Բուհերում, որոնք 100 հազար ուսանող էին տեղավորում, հիմա 70 հազար էլ չկա, սրանից էլ բխում է, որ 30 տոկոսով ավելի շատ տարածք կա: Վերադառնամ Լիտվայի օրինակին: Վիլնյուսի համալսարանն առանձին մասնաշենքեր կառուցել է քաղաքից դուրս՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ անհրաժեշտ են նոր ենթակառուցվածքներ, պետք է օտարերկրյա ուսանողներ ներգրավել, ունենալ համապատասխան լաբորատորիաներ: Բայց նա իր հին ֆակուլտետները, ինչպիսիք են Փիլիսոփայության, Լիտվերենի, Պատմության, Մշակույթի և այլն, թողել է քաղաքի կենտրոնում, բայց Կենսաբանության, Ֆիզիկայի ֆակուլտետները գործում են քաղաքից դուրս հարմարեցված պայմաններում, որովհետև ավելի շատացել է ուսանողների թիվը, և քաղաքից դուրս ենթակառուցվածքներ են ստեղծել: Հայաստանում հակառակն է՝ 30 տոկոսով պակասել է ուսանողների թիվը, տարածքներ են ազատվել, միևնույնն է, ուզում են ծախսել գումար՝ նախնական հաշվարկներով առնվազն 3 մլրդ դոլար, և կառուցել ինչ-որ ենթակառուցվածքներ՝ մարդկանց առումով առանց այն էլ «աղքատացած» համալսարաններն այնտեղ տեղափոխելու համար: Տարակուսելի է նաև այն, որ այդ «Ակադեմիական քաղաքը» լավագույն դեպքում կարող է գործել 8-ից 10 տարի հետո, բայց բուհերի «քանդման», փակման գործընթացը սկսվում է հենց այս օրվանից: Չեղած բանի մասին խոսելով՝ թույլ չեն տալիս, որ բուհերը ներքին վերանորոգումներ իրականացնեն, ենթակառուցվածքներ ստեղծեն, լաբորատորիաներ բացեն: Հրաման կա՝ որևէ բան չի ֆինանսավորվում, որը կապված է ենթակառուցվածքների հետ: Բոլորի համար ակնհայտ է, որ «Ակադեմիական քաղաքը» «Նոր Վասյուկին» է՝ այստեղ այսպես կլինի, տիեզերք կթռչենք և այլն: Իրականում սա ինչոր մեկի, ընդ որում՝ բարձրագույն կրթություն չունեցողի գլխում ծագած գաղափար է, որին ցանկանում են օրենքի տեսք տալ: Օրենքի նախագիծ են մշակել, որի մեջ գրված է՝ լինելու է «Ակադեմիական քաղաք», այսքան հեկտար տարածք է ունենալու, և չի թույլատրվում դրանից դուրս բուհական որևէ ենթակառուցվածք ստեղծել»,-նշում է մեր զրուցակիցը: Խնդրահարույց է նաև «Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» օրինագիծը, որն այնքան անգամ է ներկայացվել հանրային քննարկման, ուղարկվել լրամշակման, որ հաշիվը սկսում ես կորցնել: Այժմյան օրինագծի հետ կապված ահազանգ է հնչեցնում Մխիթարյանը՝ այն Գիտությունների ազգային ակադեմիան կազմաքանդելու մասին է: «Այս օրինագիծը ենթադրում է, որ գոյություն չի ունենալու ԳԱԱ-ի մասին օրենքը: Այն գործում է 13-14 տարի, դրանով ԳԱԱ-ն ունի հատուկ կարգավիճակ, օրենքով ստեղծված կազմակերպություն է: Նախատեսվում է նոր օրենքում ակադեմիայի մասին գրել ընդամենը մեկ հոդված, իսկ ակադեմիան դառնում է գիտնականների ակումբ, որովհետև դրա կազմից դուրս են գալու 30-ից ավելի գիտահետազոտական ինստիտուտներն ու կազմակերպությունները, վերացվելու են թղթակից անդամի և ակադեմիկոսի կոչումները, նախագծով խոսվում է սոսկ ակադեմիայի անդամների մասին: Որևէ գործառույթ ակադեմիան չի ունենալու, ուղղակի կարելի է հավաքվել գիտնականներով և ինչ-որ բան քննարկել: Որևէ մեկը շահագրգռված չի լինելու դառնալ ակադեմիայի անդամ, որովհետև իրենից, ըստ էության, որևէ բան կախված չի լինելու: Այդպիսի փորձ հետխորհրդային տարածքում եղել է Ղազախստանում, Վրաստանում, դրանից հետո ակադեմիաները վերածվել են գիտնականների փոքր ակումբների: Այն պահից, երբ այս օրինագիծը դառնա օրենք և սկսի գործել, բոլոր գիտահետազոտական ինստիտուտներն ու կազմակերպությունները դուրս կգան ակադեմիայի ենթակայությունից, դրանք պարտադիր կերպով ենթարկվելու են ԿԳՄՍ նախարարությանը: Դրանից հետո նա կորոշի, թե որ ինստիտուտը փակի, որ ինստիտուտը որի հետ միավորի և որ ինստիտուտը որ բուհին բռնակցի, որպեսզի վերջինիս անունը լինի համալսարան: Այն բուհերը, որոնք իրենց կազմում չեն ունենա գիտական կազմակերպություն, չեն կոչվի համալսարան, կկոչվեն բուհ: Այսինքն՝ եթե բուհ ես և ուզում ես համալսարան կոչվել, քո կազմի մեջ պետք է առնվազն մեկ գիտական կազմակերպություն ունենաս»,-հավելում է կրթության փորձագետը: Այսպիսով, ի՞նչ են փորձում անել մեր կրթական համակարգի հետ: «Կրթական ողջ համակարգում, որքան հնարավոր է արագ տեմպերով, փորձում են իրականացնել արժեքների տրանսֆորմացիա: Արժեքները գլխիվայր շուռ են տալիս, այն, ինչ լավ էր 10 տարի առաջ, հիմա ամենավատ բանն է: Այն, ինչ վատ էր 10-15 տարի առաջ, հիմա դառնում է լավ բան: Այն արժեքները, որոնց դավանում էր մեր սերունդը, մեզանից ավագ սերունդը, չպետք է դավանի եկող սերունդը, և դա արվում է հանրակրթական համակարգի և դասագրքերի միջոցով: Արդյունքում ունենում ենք քաոս»,-եզրափակում է Ատոմ Մխիթարյանը: 

ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Լրահոս

Արցախի դիմաց 5 միլիարդը առաջինն ինձ են առաջարկել. Աշոտ Գրիգորյանը սենսացիոն բացահայտումներ է անում (տեսանյութ)
ԱՄՆ-ն աջակցում է Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության ձգտմանը. Պետդեպարտամենտ
Էդվարդ Ասրյանն ընդունել է Բրունսումում ՆԱՏՕ-ի դաշնակցային միացյալ ուժերի հրամանատարության հրամանատարի տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ Ջոն Միդին
Ֆրանսիական դատարանը արդարացրել է լրագրողին, որը հայտարարել էր, որ Մակրոնի կինը փոխել է սեռը
Բաքվում ադրբեջանցիներ են ձերբակալվել՝ «Վագներ»-ին անդամակցելու գործով
Ինչ սպասել Ալիև- Փաշինյան հանդիպումից (տեսանյութ)
«Ինչ պետք է ստացել են, մնում է՝ միջանցքը».քաղտեխնոլոգն ամփոփում է Փաշինյան-Ալիեւ հանդիպումը (տեսանյութ)
Ինչ գործ են ուզում կարել Միքայել սրբազանի վրա (տեսանյութ)
Սառնաղբյուրցի երիտասարդը բակում կանեփ էր աճեցրել. նախաձեռնվել է քրեական վարույթ
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն ընդունեց ԱՄՆ Հայոց Արևելյան թեմի ուխտավորներին
Եկեղեցի Իշխանություն սկանդալ. քաղաքացիների կարծիքը իրավապահների Վեհարան մտնելու հարցի շուրջ (տեսանյութ)
Դանակահարություն գազալցակայանում․ Կոտայքի քրեական ոստիկանները մեղադրյալին ձերբակալել են
Քննարկվել են Հայաստանի և WIPO-ի միջև համագործակցության խորացման ուղիները
86 հազար ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ է փոխանցվել Վերականգնված միջոցների միասնական հաշվին՝ որպես պետությանը պատճառված վնասի վերականգնում. Գլխավոր դատախազություն
Ֆուտբոլիստ Դիոգու Ժոտայի մասնակցությամբ մաhացnւ վթարի հետևանքների ականատեսը հայտարարություն է արել
Մոտոցիկլը հայտնվել է «ԶԻԼ» բեռնատարի տակ, մոտոցիկլավարը տեղափոխվել է հիվանդանոց
«Ուրարտուի» հայտացուցակը ԿԼ որակավորման առաջին փուլի համար
Հայտնի են «Ուիմբլդոնի» կիսաեզրափակչի բոլոր մասնակցները
Իրավապահ մարմինները հայտնվել են ծանր դրության մեջ. Գևորգ Դանիելյանը «իշխանության զավթման» մասին (տեսանյութ)
Կարևոր
ՊՆ Երևան քաղաքի ՌՈ պետի տեղակալին քիչ առաջ Հակակոռուպցիոն կոմիտեն ձերբակալել է

Լրացուցիչ նորություններ

...

«Ժողովուրդ». ՔՊ-ի թիրախում՝ ՀՅԴ-ն ու Հայ առաքելական եկեղեցին. իրավապահներին հրահանգ է տրվել

300 000 ադրբեջանցու «վերադարձի» օրակարգը և Օվերտոնի պատուհանը. Հայաստանը հերթական զիջման ճանապարհին է. «Փաստ»

«Հրապարակ». ՔՊ-ում կարծում են՝ Սամվել Կարապետյանը կնահանջի

300 000 ադրբեջանցու «վերադարձի» օրակարգը և Օվերտոնի պատուհանը. Հայաստանը հերթական զիջման ճանապարհին է. «Փաստ»

«Ժողովուրդ». Մերօրյա «Շմայսներ»-ը կամ ՔՊ-ի ջարդարարները. ով ինչով է հայտնի

«Հրապարակ». Մեղադրանքի հիմքում 5 տարի առաջ մեռած մարդու ցուցմունքն է

Փաշինյանը հանձնարարել է ուժեղացնել ճնշումները. «Փաստ»

«Հրապարակ». Ինչպե՞ս են ժուչոկը տեղադրել

Պուտինն աշխատանքից ազատել է Ռուսաստանի փոխարտգործնախարարին

Ռուսաստանն արտաքսում Մերձմոսկվայի ադրբեջանական սփյուռքի ղեկավար Էլշան Իբրահիմովին

Անչելոտին դատապարտվել է 1 տարվա ազատազրկման հարկերից խուսափելու համար

«Քննչականում գործեր են սարքվում. ձայնագրությունը կա՝ մարդիկ չկան». փաստաբանների ահազանգը. «Ժողովուրդ»

Սամվել Կարապետյանին կալանավորած դատավոր Արտակ Կարապետյանին է մակագրվել ԱԺ պատգամավոր Արթուր Սարգսյանի կալանքի գործը. ArmLur.am

«Հրապարակ». Ի վերջո, ո՞վ է գաղտնալսել

ՔՊ-ն շաբաթ օրը հավաքվելու է Գորիսում. ինչ հարցեր են օրակարգում․ «Ժողովուրդ»

«Իրավունք». Փաշինյանը ՔՊ–ում ասել է՝ կաթողիկոսը մինչեւ սեպտեմբեր կգնա

Առաքիչը, որը այսօր վարչապետին առընթեր ՊՎԾ պետ է դարձել, 133 հազար դոլարանոց տուն է գնել. «Ժողովուրդ»

«Հրապարակ». Քաղաքական ուժ ձեւավորելու աշխատանքներ են սկսել. ՔՊ–ում մտահոգ են

Ռուսական հեռուստաալիքների հեռարձակման արգելքի թեման նորից ակտուալ է. «Փաստ»

«Հրապարակ». Դատավորները քննարկել են. եթե Վեհափառին կալանքի «բերեց», ի՞նչ ենք անելու