Euromedia24 on Play Store Euromedia24 on App Sore
BNB

$813.43

BTC

$117772

ADA

$0.782715

ETH

$3764.86

SOL

$181.36

32 °

Yerevan

27 °

Moscow

39 °

Dubai

20 °

London

24 °

Beijing

20 °

Brussels

34 °

Rome

31 °

Madrid

BNB

$813.43

BTC

$117772

ADA

$0.782715

ETH

$3764.86

SOL

$181.36

32 °

Yerevan

27 °

Moscow

39 °

Dubai

20 °

London

24 °

Beijing

20 °

Brussels

34 °

Rome

31 °

Madrid

Բանկերը հիմա գերշահույթներ են ստանում արտաքին գործոնների հաշվին. ի՞նչ վտանգներ են նրանց սպառնում ապագայում. «Փաստ»


«Փաստ» օրաթերթը գրում է. 

2024 թ. ինն ամիսների ընթացքում Հայաստանում գործող բանկերի ընդհանուր զուտ շահույթը կազմել է 268 մլրդ ՀՀ դրամ, ինչը 53 մլրդ ՀՀ դրամով կամ 25 տոկոսով ավելի է, քան 2023 թ. նույն ժամանակաշրջանում գրանցած արդյունքը։ Մասնագետներից շատերի համոզմամբ, այս արդյունքն առավելապես պայմանավորված է արտաքին, այդ թվում՝ ուկրաինական հակամարտության հետևանքով ի հայտ եկած որոշակի գործոնների ազդեցությամբ:

Միևնույն ժամանակ, տնտեսագետները ահազանգում են, որ երբ նույն արտաքին գործոնները չեզոքանան, դա լուրջ հետևանքներ կարող է ունենալ բանկային ողջ համակարգի վրա:

Աուդիտորների պալատի նախագահ Նաիրի Սարգսյանն ասում է՝ հատկապես վերջին տարիներին բանկային շահույթների կուտակման մեջ էական ազդեցություն են ունեցել վարկային տոկոսադրույքները, փոխարժեքային տարբերությունների շահույթները, տրանսֆերտների՝ դրսից փոխանցումների արդյունքում միջնորդավճարները: «Եթե արտաքին գործոնները վերանում են, միջնորդավճարների մասնաբաժինը կամ կանխիկացման գումարները վերանում են, այսինքն՝ դա ռեալ վտանգի տակ է գտնվում: Օրինակ՝ Ռուսաստանից փոխանցումներ են լինում, այդ փոխանցումներից հետագայում երրորդ երկրներ փոխանցելու էական, որոշ դեպքերում նույնիսկ մինչև 10 տոկոս միջնորդավճարների գանձում է տեղի ունենում: Համարենք, որ շահույթի իրենց տեսակարար կշռի մեջ դրանք բացակայում են, բնականաբար, արդեն կունենան էական խնդիրներ: Հաջորդ խնդիրը, որը և՛ կապված է արտաքին գործոնների հետ, և՛ ներքին գործոններով է պայմանավորված, վարկային տոկոսադրույքներն են:

Ինչքանո՞վ է կապված արտաքին գործոնների հետ, որովհետև ռուսուկրաինական պատերազմի ֆոնին Հայաստանի անշարժ գույքի շուկայում տեղի ունեցավ էական աշխուժություն, այսինքն՝ մեր հայրենակիցները բնակարանային ձեռքբերումներ էին իրականացնում, շինարարությունն էապես ավելացավ:   Իհարկե, շինարարության ծավալների ավելացման վրա այլ գործոններ ևս կային, բայց այժմ տեղի է ունենում էականորեն կրճատում ու դանդաղեցման միտում:

Դրանք շատ խիստ ազդելու են բանկերի շահութաբերության վրա՝ ընդհուպ մինչև նոր սկսվող, կառուցապատվող շինարարության ոլորտում վարկերի սպասարկման դժվարություններ, հետևաբար արդեն բանկերի կողմից անհավաքագրելիություն, բաշխած վարկերի, հիփոթեքային վարկերի դժվարություններ, քանզի մարդիկ կա՛մ դանդաղում են, կա՛մ այլևս հրաժարվում են օգտվել հիփոթեքային վարկերից:

Մնալու են բացառապես սպառողական վարկերը, որոնց հաշվին բանկերը երբևէ չեն էլ կարողանում գոյատևել, դա ավելի շատ վարկային կազմակերպությունների գործունեության ոլորտն ու դաշտն է: Եթե արտաքին գործոնների չեզոքացումը շարունակվի այսպիսի միտումով, բանկերը կանխատեսում են, որ լուրջ դժվարությունների առաջ կարող են կանգնել», - ասում է մեր զրուցակիցը: 

Իսկ ինչպե՞ս է բանկերի շահույթն արտացոլվում տնտեսության մեջ: Թե՞ այդ շահույթներն, այսպես ասած, «տուն են տանում»: 

«Բանկերի սեփականատերերն են որոշում և ազատ են իրենց որոշումների մեջ, օրինակ՝ շահույթը ներդնել Հայաստանի Հանրապետության մեջ, թե ոչ: Շատ դեպքերում նրանք կրկին վարկերի տեսքով ներդրում են կատարում, այսինքն՝ ոչ թե շահույթի բաշխում է տեղի ունենում, և դա գնում է տնտեսության այլ ոլորտ, այլ բանկային ոլորտում շահույթը վարկերի տեսքով ներդրում է կատարվում, վարկի տեսքով դուրս է գալիս շուկա:

Հետևաբար՝ բանկերի շահույթներից էական ներդրում և Հայաստանում կապիտալ ծախսի ավելացում տեղի չի ունենում և էական տնտեսական խթան, արտացոլում չի լինում», - եզրափակում է Նաիրի Սարգսյանը: Տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանն էլ հիշեցնում է, որ 2022 թ.ից սկսած ռուսուկրաինական հակամարտությունից հետո Հայաստանը դարձավ ռուսական պատժամիջոցների շրջանցման երկիր:

«Դրան նաև իր մասնակցությունն ունեցավ Հայաստանի բանկային համակարգը, և վճարումները, կանխիկացումները, արտասահմանի գումարների տեղափոխումը իրականացվեցին Հայաստանի բանկերի միջոցով: Նրանք բավականին բարձր սակագներ սահմանեցին ռուսների և ոչ ռեզիդենտների բանկային հաշիվների բացման, կանխիկացման համար: Նույնիսկ ավանդների պարագայում նրանց ավելի ցածր տոկոս էին տրամադրում, քան հայաստանցիներին:

Միայն դրա հաշվին Հայաստանի մի շարք բանկեր բավականին մեծ շահույթներ կարողացան ստանալ, հնարավորություն ունեցան էժան գումարներ հավաքագրել և թանկ վարկի տեսքով տրամադրել բիզնեսին և հանրությանը: Պատահական չէ, որ այս տարվա առաջին ինն ամսվա հաշվարկով 268 մլրդ դրամ զուտ շահույթ կա:

Հայաստանի բանկերը վերջին երեք տարվա ընթացքում միջինում 250 միլիարդ դրամ մաքուր շահույթ են գեներացրել: Երեք տարվա ընթացքում այնքան գումար են վաստակել, որքան նախորդող յոթութ տարվա ընթացքում», - «Փաստի» հետ զրույցում ասում է տնտեսագետը: Միևնույն ժամանակ Պարսյանը նշում է, որ բանկերն արձանագրում են իրենց դինամիկ աճը, ինչը չենք կարող ասել նրանց վճարած հարկերի մասով.

«Պետք է քննարկենք բանկային համակարգը լրացուցիչ հարկելու մեխանիզմների մասին: Տարիներ շարունակ բանկային համակարգը գեներացնում է մեծ շահույթներ, բայց վճարում է նույն դրույքաչափերը: Բանկային համակարգի նկատմամբ բավականին մեղմ վերաբերմունք են ցուցաբերում, ինչն ընդհանուր տնտեսության համար ճիշտ չէ և պետական բյուջեի քաղաքականության տեսանկյունից էլ արդարացված չէ»։ 

Մենք ձեռնպահ ենք մնում կոնկրետ բանկերի անուններ նշելուց՝ հաշվի առնելով, որ խնդիրը վերաբերում է ամբողջ համակարգին, սակայն այս թեման հետագայում ևս մնալու է մեր ուշադրության կենտրոնում, այդ թվում՝ մասնավոր օրինակների հիման վրա:

Լրահոս

Ով է գրավել Լյուբով Ուսպենսկայայի դստեր սիրտը
Փաշինյանը մահացու վտանգ է Հայաստանի համար. նրան հեռացնելը պարտադիր է. Մարինե Պետրոսյան (տեսանյութ)
Վահագն Խաչատուրյանն այցելել է նաև Կապանի օդանավակայան
Ֆուտբոլի կանանց Անգլիայի ազգային հավաքականը դարձավ Եվրոպայի կրկնակի չեմպիոն
Ամենավատ սցենարը․ Փաշինյանը մարդկանց բախումների կտանի ու կբարդի դա Կաթողիկոսի վրա․ Տիգրան Աբրահամյան (տեսանյութ)
Մեգան Մարքլը նոր աշխատանք է փնտրում
Կեղծ օրակարգեր են, Փաշինյանը հրահանգեր ունի Թուրքիայից.Հովնան սրբազանը՝ Սանասարյանի առաջարկի մասին (տեսանյութ)
Հիմնանորոգվում է Զարթոնքի կամուրջը (լուսանկարներ)
52-ամյա մոդել Հայդի Քլումը խոսել է բոտոքսի ու պլաստիկայի մասին
Ինչ կապ ունեն 160 հազար վարդավառ տոնողներն ու ապատիան միմյանց հետ (տեսանյութ)
Ինչպես է Թրամփը մոտեցնում է Ուկրաինայի պարտությունը․ Ինչպես է ՆԱՏՕ-ն «մեծացնում ճնշումը» Պուտինի վրա (տեսանյութ)
Կարևոր
Հրայր Սարկավագ Հակոբյանն ազատ կարձակվի
Զախարյանն ապաքինվել է վիրուսից
Եվրախորհրդարանի պատգամավորները պահանջում են պատժամիջոցներ կիրառել Իսրայելի նկատմամբ
Փաշինյանի «ապագան» ու Վարդավառը. ինչո՞ւ են մարդիկ զանգվածաբար մասնակցում տոնախմբություններին (տեսանյութ)
Հանգստանալ Հայաստանու՞մ, թե դրսում. քաղաքացիներ (տեսանյութ)
Ռումինիայում ջրհեղեղի հետևանքով կան զոհեր և անհետ կորածներ (լուսանկարներ)
ԲԴԽ-ն Մասիս Մելքոնյանին նկատողություն հայտարարեց
Կարևոր
«Սրբազան պայքարի» համակիր Աղվան Արշակյանի վիճակը կտրուկ վատացել է ՔԿՀ-ում. փաստաբան
Օրբակայտեի «եվրոպական երիտասարդացումը» հուզեց ընտանիքին (տեսանյութ)

Լրացուցիչ նորություններ

...

Ինչպես է Թրամփը մոտեցնում է Ուկրաինայի պարտությունը․ Ինչպես է ՆԱՏՕ-ն «մեծացնում ճնշումը» Պուտինի վրա (տեսանյութ)

Միջանցք չի լինելու. իրավապահները սկսել են անհանգստացնել գողականներին

«Ժողովուրդ». Արայիկ Հարությունյանի տեղակալը չի ընդունում Փաշինյանի թեզը. Արցախից չի հրաժարվել

«Իրավունք». ի Իրավապահները սկսել են անհանգստացնել գողականներին ու թաղային ավտարիտետներին

«Ժողովուրդ». «Ինչքան Կաթողիկոսը ձգի իր հեռանալը, այդքան մեզ օգուտ». Փաշինյանը չի հրաժարվել Վեհարան մտնելու իր ծրագրից

Իրանի մեսիջը Փաշինյանին և թուրքադրբեջանական տանդեմին. միջանցք չի լինելու. «Փաստ»

«Ժողովուրդ». Հովիկ Աղազարյանի կաշառքի գործը կուղարկվի դատարան

Ի՞նչ այլընտրանքային ճանապարհային քարտեզ են պատրաստում. «Փաստ»

Քաղաքական աստառով գործողություններ, որոնք բացասաբար են ազդելու Հայաստանի վրա. «Փաստ»

Օգնության են հասել փրկարարները

Զելենսկին հայտարարել է Պուտինի հետ հնարավոր հանդիպման մասին

Սթարմեր. Մեծ Բրիտանիան կարող է ճանաչել Պաղեստինի պետությունը հրադադարից հետո

«Հրապարակ». Փաշինյանի հետ հեծանվավազքի մասնակիցը բարձր պաշտոն է ստացել

«Ժողովուրդ». 10 միլիո՞ն, թե՞ փոքր-ինչ ավելի պակաս աշխատավարձ կստանա Ռոմանոս Պետրոսյանը

«Հրապարակ». Մեծ քանակությամբ զինտեխնիկա, ռազմամթերք են բերում 102–րդ ռազմաբազա

Էջմիածնի փոխքաղաքապետին անգործ չեն թողել. ով է Արգիշտի Մեխակյանին խորհուրդներ տալիս. «Ժողովուրդ»

ՔՊ «փիառչիկներն» էլ են խոստովանում, որ ՀԷՑ-ի «գործը» բացառապես քաղաքական է. «Փաստ»

Հավատքի ու ժողովրդի դեմ. որքան հեռու կգնան իշխանությունները. «Փաստ»

Կաթողիկոսն ընդունել է ԱՄՆ-ից ժամանած ուխտավորների

«Հրապարակ». Ամեն ինչ կախված է Փաշինյանի ռուսաստանյան այցի արդյունքներից